Етӗрне районӗнчи Качикасси ялӗнче пурӑнакансем Тӑван ҫӗршывӑн Аслӑ вӑрҫинче пулнӑ ентешӗсене ӗмӗр упраҫҫӗ. Вӗсем ҫак тӗллевпех ялти пӗр урамра асӑну палӑкӗ уҫнӑ.
Кунашкалли кӳршӗ ял тӑрӑхӗнче пуррине палартаҫҫӗ вӗсем. Анчах унта фронта кайнисен ячӗсем пурин те ҫук-мӗн. Качикасси ялӗнче ҫуралса ӳснӗ Сергей Смирнов ҫакна тӳрлетме шухӑшланӑ. Никамӑн ятне те манса хӑварасшӑн пулман, вӑл чылай тӑрӑшнӑ.
Сергей Смирнов каланӑ тӑрӑх, ял тӑрӑхӗнчи тӗп вулавӑшра вӑл нумай ларнӑ. «Астӑвӑм» кӗнекере те вӑл темиҫе ят тупнӑ. Ялта та аслисем чылай калаҫнӑ.
Ҫапла майпа Сергей Смирнов ҫапӑҫу хирӗнче 24 ҫын юлнине палӑртнӑ. Асӑну палӑкӗ ҫине фронтран таврӑннисен, ун хыҫҫӑн вилнисен ячӗсене те кӗртнӗ. Пӗтӗмпе 56 ят ҫырнӑ. Сергей Смирнов палӑк тӑвас ӗҫе ял халӑхӗ те хастар хутшӑннине палӑртать.
Ӗнер Чӑваш Ен Элтеперӗ Михаил Игнатьев районсемпе хуласен администрацийӗсен пуҫлӑхӗсемпе видеоконференци ирттернӗ. Унта ытти ыйтупа пӗрлех ҫураки епле пынине те сӳтсе явнӑ.
Сергей Павлов ял хуҫалӑх министрӗ ҫуртри пӗрчӗллӗ тата пӑрҫа йышши культурӑсене ҫу уйӑхӗн 22-мӗшӗ тӗлне 194,4 пин гектар ҫинче акнине пӗлтернӗ. Ҫакӑ вӑл планпа пӑхнин 98,1 проценчӗ иккенне пӗлтерет. Вӑрӑлӑх акакан куккуруса министр уйрӑммӑн асӑнса хӑварнӑ. Ку культурӑна 2,1 пин гектар акнӑ иккен. Элӗк, Патӑрьел (100,3%), Вӑрнар (104,2%), Йӗпреҫ, Канаш (100,8%), Комсомольски (100,8%), Пӑрачкав (100,1%), Етӗрне тата Елчӗк районӗсенчи хуҫалӑхсем планпа пӑхнӑ лаптӑкран иртнӗ. Шупашкар районӗнче палӑртнин 87,6 процентне ҫӗннӗ.
Акса-лартнипе пӗрлех тӗштырӑна ҫумкурӑкран тата сӑтӑрҫӑран хӳтӗлес тесе эмел сапма пуҫланӑ.
Ҫак уйӑхӑн 18-мӗшӗнче пирӗн республикӑра Пӗтӗм тӗнчери VIII кинофестиваль уҫӑлӗ. Унӑн президенчӗ малтанхи пекех Раҫҫей халӑх артисчӗ, «Мосфильм» киноконцерн тӗп пуҫлӑхӗ Карен Шахназаров юлӗ. Анчах хӑй вӑл килеймест иккен. Ҫакӑн сӑлтавӗ вӑл «Анна Каренина» фильм ӳкерме пуҫланипе ҫыхӑннӑ-мӗн.
Аса илтеретпӗр, фестиваль хӑнисем куракансемпе Шупашкарта, Етӗрне, Пӑрачкав, Красноармейски районӗсенче тӗл пулӗҫ. Фильмсене яланхиллех тӳлевсӗр кӑтартӗҫ.
Тӳресен 11 ӗҫ пахаламалла лекӗ. Сахал йышлӑ халӑхсен фильмӗсене Евгений Цымбал режиссер, сценарист, актер ертсе пыракан ушкӑн тишкерӗ. Фестиваль вӑхӑтӗнче Раҫҫейре, Финляндире, Хорватире, Казахстанра ӳкернӗ кинокартинӑсемпе паллашма май килӗ. Ҫавнашкалах чӑваш режиссерӗсем ҫӗнӗ 3 ӗҫ кӑтартӗҫ.
Етӗрне районӗнчи Мӑн Чураш ялӗнче пурӑнакансем тӗп урамра ҫул ҫук тесе тележурналистсене чӗнсе илнӗ. Ҫурхи-кӗрхи кунсенче ун пек асапланакансем татах та пур та ӗнтӗ, мӑн чурашсем хӑйсен ыйтӑвне тата пысӑкрахӑн кураҫҫӗ-тӗр ҫав...
Ҫав ялта ҫур ӗмӗр ытла пурӑнакан Любовь Федорова вӗсен ҫул нихӑҫан та пулманнине палӑртнӑ май урама ҫулал кӑна кӗрсе тухма май пурри пирки пӗлтернӗ. Пылчӑкра ял ҫыннисем резина атӑпа утнишӗн вӑл хытах пӑшӑрханать иккен. Ҫамрӑк мар ҫав хӗрарӑмӑн пӗчӗк ачасене урапана лартса уҫӑлса ҫӳреме май ҫуккишӗн те чунӗ ыратать-мӗн.
Сӗт пуҫтарма килекен машина патне ҫитме йывӑр-мӗн. Машина урам вӗҫне ларать имӗш те ҫынсен 25 литр кӗрекен бидонсене пӗр ҫухрӑма яхӑн йӑтса утма тивет иккен. Халӗ машина кӗреет-мӗн-ха, анчах кӗркуннепе ҫуркунне йӑтмах лекет.
Ҫынсем вырӑнти тӳре-шара вӗсен урамне пӗр 15 ҫул каялла ҫул туса парас шухӑша асӑннине те манмаҫҫӗ. «Анчах лавӗ вырӑнтан хускалман», — теҫҫӗ иккен вӗсем. Паян проектпа смета хучӗсене хатӗрлеме кӑна 600 пин тенкӗ кирлӗ имӗш. Ҫул ҫуккипех урам тата ял пӗтсе пырать имӗш.
Ҫу уйӑхӗн 18–23-мӗшӗсенче Шупашкарта кинофестиваль саккӑрмӗш хут иртӗ. Конкурс программине тулли метражлӑ 11 фильма кӗртнӗ. Сахал йышлӑ халӑхсен конкурсӗнче 13 ӗҫ тупӑшӗ. Пӗтӗмпе фестивальте ҫынсем 43 фильм курӗҫ. Вӗсенчен 37-шӗ илемлӗ фильм, 6-шӗ — документлӑ.
Фестивале режиссерсем, продюсерсем, театрпа кино актерӗсем, киноведсем, кинокритиксем хутшӑнмалла. Пӗтӗмпе — 40 ытла ҫын. Ытти ҫулсенчи пекех фестиваль президенчӗ Карен Шахназаров пулӗ.
Сахал йышлӑ халӑхсен конкурсӗнче Пушкӑрт, Тутар, Якут, Буряти, Чӑваш республикисенчи, Алтай крайӗнчи фильмсене кӑтартӗҫ.
Фестивальте чылай мероприяти ирттерме палӑртнӑ. Вӑл Шупашкарта кӑна мар, Етӗрне, Пӑрачкав, Красноармейски районӗсенче те иртӗ. Фильмсене унчченхи пекех тӳлевсӗр курма май пулӗ.
Фестивальте конкурса хутшӑнакан фильмсем:
• «Кино про Алексеева» (чӑв. Кино Алексеев ҫинчен), режиссерӗ Михаил Сегал (Раҫҫей)
• «Белая белая ночь» (чӑв. Шурӑ-шурӑ каҫ), режиссерӗ Рамиль Салахутдинов (Раҫҫей)
• «Как меня зовут» (чӑв.
Етӗрне районӗнчи Андрей Михайлович Иванов ертсе пыракан Кӑкшӑмри шкул коллективӗ вӗренекенсен патриотизм туйӑмне ҫирӗплетес енӗпе чылай тӑрӑшать. Шкулта вырӑнти колхоз тата шкул историне халалланӑ музей пур. Ун ӗҫне шкулти чӑваш чӗлхипе литературине вӗрентекен Людмила Александрова йӗркелесе ертсе пырать. Шкул колективӗ Кӑкшӑм ял тӑрӑхӗн тата «Заветы Ильича» колхоз администраципе туслӑ ҫыхӑну тытать. Ҫӗнтерӳ кунӗ умӗн шкул территорийӗнче вырнаҫнӑ чӑрӑш умне асӑну хӑми вырнаҫтарнӑ. Ку чӑрӑша 1967 ҫулхи Ҫӗнтерӳ кунӗнче шкул ачисемпе вӑрҫӑ ветеранӗсем малтанхи обелиск вырӑнне лартнӑ. Ҫӗнӗ Культура ҫуртне хута ярсан ун умне палӑкне те ҫӗнӗрен ҫӗклесе лартнӑ.
Шкул директорӗ А.М. Иванов вӗренекенсене чӑрӑш историйӗпе паллаштарчӗ, ӑна упрама чӗнсе каларӗ. Шкулти учительсем тата вӗренекенсем пурте «Вилӗмсӗр полк» акцине хастар хутшӑнчӗҫ. Кашниех вӑрҫа хутшӑннӑ хӑйӗн тӑванӗн сӑнӳкерчӗкне йӑтса ял урамӗ тӑрӑх палӑк патне ҫывхарчӗҫ, ҫула май вӗсем ҫумне таврари ял халӑхӗ хутшӑнчӗ. Хӑшӗ-пӗрин аллинче темиҫе сӑн. Митинг хыҫҫӑн мӗнпур сӑнӳкерчӗкрен альбом йӗркелесе шкул музейне вырнаҫтарӗҫ.
Республикӑри пур хулапа ял халӑхӗ те Аслӑ Ҫӗнтерӳ 70 ҫул тултарнине кӗтсе илме хатӗрленет. Ялсемпе хуласенче вӑрҫӑран таврӑнайманнисене чысласа лартнӑ палӑксене, асӑну хӑмисене сӑрласа ҫӗнетессипе тимлеҫҫӗ, палӑксем йӗри-тавра чечексем лартса илемлетеҫҫӗ. Республикӑри ялсемпе хуласенче вӑрҫӑ паттӑрӗсене чысласа сирень аллейисем лартрӗҫ. Хаҫат-журналта кулленех вӑрҫӑра паттӑрлӑх кӑтартнӑ салтаксем ҫинчен интереслӗ материалсем пичетленеҫҫӗ. Юрӑҫсем тӳлевсӗр концертсемпе ялсем тӑрӑх ҫӳреме тытӑнчӗҫ.Кашниех ҫак сумлӑ уява тивӗҫлипе кӗтсе илме хатӗрленет.
Етӗрне районӗнчи Кӑкшӑм ял тӑрӑхӗнчи Кӑкшӑмра тата Ҫуткасси ялӗсенче ҫӗкленӗ палӑксене те ҫак кунсенче юсаса ҫӗнӗ сӑн кӗртрӗҫ. Унсӑр пуҫне Ҫӗнтерӳ кунӗнче «Заветы Ильича» (чӑв. Ильич халалӗ) колхозра ӗмӗрӗпе тӑрӑшнӑ, тивӗҫлӗ канӑва тухиччен 16 ҫул хушши колхоз ертӳҫи пулса кунне-ҫӗрне пӗлмесӗр ӗҫленӗ Хисеплӗ председателе, Чӑваш АССР тата РСФСР тава тивӗҫлӗ агрономне, ӗҫ ветеранне, чылай медаль тата темиҫе орден кавалерне Александров Вячеслав Александровича (1929-2005) чысласа Асӑну хӑми уҫма палӑртнӑ.
Ҫу уйӑхӗн 6-мӗшӗнче Етӗрне районӗнче туристсем валли ҫӗнӗ маршрут уҫаҫҫӗ. Ӑна Тӑван ҫӗршывӑн аслӑ вӑрҫинче ҫӗнтернӗренпе 70 ҫул ҫитнине халалланӑ.
«Сӑр хӳтӗленӳ чикки» ят панӑскере тӗрлӗ объекта кӗртнӗ. Ку маршрутпа ҫула тухакансене етӗрнесем хӳтӗленме Сӑр тӑрӑхӗнче хатӗрленӗ ҫулпа паллаштарӗҫ, лаша савучӗ тытнӑ Зубов хушаматлӑ ҫыннӑн ҫуртне кӑтартӗҫ. Совте Союзӗн Паттӑрне Ф.Н. Орлова асӑнса лартнӑ самолет патне те илсе кайӗҫ, Тӑван ҫӗршывӑн аслӑ вӑрҫинче асӑнса хӑпартнӑ палӑк патне те. Чулхула облаҫӗнчи Кӑрмӑш ялӗ тата Сӑр шывӗ курӑнакан хитре вырӑна тата ытти нумай ҫӗре ҫитме май килӗ.
Ача-пӑча пултарулӑхӗн ҫуртне ҫӳрекен авиамоделистсем сывлӑшри ҫапӑҫӑва кӑтартӗҫ.
Туристсем валли ҫӗнӗ маршрут уҫнӑ ятпа ирттерекен савӑнӑҫлӑ мероприятие шкул ачисем, журналистсем, тӗрлӗ тӳре-шара хутшӑнӗ.
Етӗрне районӗнчи Пушкӑрт ялӗнчи тӑхӑр класлӑ (унччен вӑл вӑтамах пулнӑ-ха) шкул 150 ҫул тултарнӑ. Юбилее шкул иртнӗ шӑматкун, акан 18-мӗшӗнче, пуҫтарӑннӑ.
1865 ҫулта вӗренӳ учрежденине чиркӳ тунӑ хыҫҫӑн юлнӑ материалсенчен хӑпартса лартнӑ. Вӑл йывӑҫ пӳрт пулнӑ.
Шкула юбилейпе саламлама тӗрлӗ шайри тӳре-шара пырса ҫитнӗ. Ҫавсен шутӗнче Чӑваш Республикин Патшалӑх Канашӗн депутачӗ, Чӑвашпотребсоюз ертӳҫи В.М. Павлов, Етӗрне район администрацийӗн пуҫлӑхӗ В.Н. Кузьмин тата ыттисене асӑнмалла. Район администрацийӗн вӗренӳ пайӗн пуҫлӑхӗ А.А. Филимонов вара шкула районти тата республикӑри конкурссене хастар хутшӑннишӗн ырланӑ. Вӗренӳ ӗҫченӗсен профсоюз рескомӗн ертӳҫи З.Н. Степанова шкула тепӗр хутчен вӑтам шкул пулса тӑма тата 300 ҫулхи юбилее саламлама суннӑ.
Сӑнсем (27)
Прокуратура тытӑмӗнче кадр улшӑнӑвӗсем пулса иртни пирки эпир пӗлтернӗччӗ. Ун пекки ҫак кунсенче РФ Следстви комитечӗн Чӑваш Енри управленийӗнче те пулса иртнӗ. Управленинче хӑйӗнче мар. Унӑн районсенчи пайӗсенче.
Ҫӗмӗрлери районсем хушшинчи пая (кунта Улатӑрпа Ҫӗмӗрле хулисем, Улатӑр, Вӑрнар, Пӑрачкав, Ҫӗмӗрле районӗсем кӗреҫҫӗ) малашне юстици подполковникӗ Александр Гаврилов ертсе пырӗ. Пуҫлӑх пуканне шанса париччен вӑл Етӗрне районӗнчи пайра пуҫлӑхӑн ҫумӗ пулса тӑрӑшнӑ.
Етӗрне районӗнчи пай (кунта Элӗк, Хӗрлӗ Чутай, Муркаш тата Етӗрне районӗсем кӗреҫҫӗ) пуҫлӑхӗн ҫумӗ пулма Сергей Васильев юстици подполковникне лартнӑ. Унччен вӑл Следстви управленийӗнче уйрӑмах пӗлтерӗшлӗ ӗҫсене тӗпчекен иккӗмӗш пайӑн аслӑ тӗпчевҫи пулнӑ.
+20.3 °C